Descripcion

Arbustos polimórficos de 1-4 m de alto; tallos glabros, inermes o con espinas ca. 5 mm, con ramas gráciles y flexuosas. Hojas planas, carnosas, glabras o con algunos pelos glandulares esparcidos; láminas anchamente obovadas, obovadas, espatuladas, elípticas, u ovadas, con la nervadura principal emergente en la cara abaxial, de 5-60(-105) × (1,5-)4-29(-60) mm. Flores (-4)5-meras, solitarias, a veces hasta 3 por braquiblasto; cáliz acopado, generalmente zigomorfo, 2-3-labiado, a veces actinomorfo, con lóbulos más cortos que el tubo; glabro o por excepción con pelos glandulares esparcidos, tubo de 1,5-3(-4) mm, lóbulos de 0,5-1,5(-2) mm; corola infundibuliforme, blanquecina, blanco-verdosa, lilacina o lila-rosada, casi siempre con nervaduras atropurpúreas o pardas, tubo de (3-)5-8 × 2,5-4 mm, lóbulos elípticos de 2,5-4,5 × 2-3 mm; estambres adheridos al tubo corolino más arriba de su hemialtura, filamentos subiguales en longitud, muy exertos, levemente geniculados y pilosos en su base; ovario con nectario basal inconspicuo, verde, estilo muy exerto. Baya globosa a ovoide, de 5-13 × 4-10 mm, con 2 capas esclerosas microscópicas en el mesocarpio; semillas reniformes o poliédricas, de 1,3-2 × 1-1,5 mm, episperma con celdillas de paredes onduladas, poco marcadas.

Distribucion y Habitat

Desde las Antillas hasta la Argentina (norte y centro del país, de Jujuy y Formosa a Córdoba y Entre Ríos), en regiones xerofíticas y mesofíticas.

Ejemplares de referencia

Colector N° Colect. Especie Departamento Provincia Imagen
  • Arenas, P.
  • 666 Presidente Hayes
  • Arenas, P.
  • 1661 Boquerón
  • Arenas, P.
  • 2013 Patiño Formosa
  • Arenas, P.
  • 2103 Rivadavia Salta
  • Arenas, P.
  • 2626 Rivadavia Salta
  • Arenas, P.
  • 2737 Rivadavia Salta
  • Arenas, P.
  • 2739 Rivadavia Salta
  • Arenas, P.
  • 3171 Bermejo Formosa
  • Argañaras, J. L.
  • 93 Santiago del Estero
  • Ariza Espinar, L.
  • 1929 San Justo Córdoba
  • Ariza Espinar, L.
  • 2481 San Justo Córdoba
  • Artico, L.
  • 91 Capital Santiago del Estero
  • Balegno, B.
  • 1034 Río Primero Córdoba
  • Barboza, G. E.
  • 525 1° de Mayo Chaco
  • Barboza, G. E.
  • 4319 San Justo Córdoba
  • Barboza, G. E.
  • 4324 San Justo Córdoba
  • Barboza, G. E.
  • 4325 San Justo Córdoba
  • Barboza, G. E.
  • 4330 San Justo Córdoba
  • Barboza, G. E.
  • 4331 San Justo Córdoba
  • Barboza, G. E.
  • 4334 San Justo Córdoba
  • Bartlett, H. H.
  • 19752 San Martín Santiago del Estero
  • Bartlett, H. H.
  • 20407 Guasayán Santiago del Estero
  • Bernardello, G.
  • 178 Río Seco Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 179 Río Seco Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 181 Río Seco Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 182 Río Seco Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 263 San Justo Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 264 San Justo Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 265 San Justo Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 267 San Justo Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 412 Salavina Santiago del Estero
  • Bernardello, G.
  • 485 Patiño Formosa
  • Bernardello, G.
  • 489 Patiño Formosa
  • Bernardello, G.
  • 758 San Justo Córdoba
  • Bernardello, G.
  • 817 Bella Vista Corrientes
  • Bernardello, G.
  • 967 Salavina Santiago del Estero
  • Bernardello, G.
  • 968 Salavina Santiago del Estero
  • Burkart, A.
  • 20236 Formosa
  • Carnevali, R.
  • 1830 Goya Corrientes
  • Castañeda Vega, -
  • 74 Banda Santiago del Estero
  • Chiarini, F.
  • 1389 San Justo Córdoba
  • Cordini, R. I.
  • 36 Formosa
  • de la Sota, E. R.
  • 60 Trancas Tucumán
  • Degen, R.
  • 3212 Boquerón
  • Del Castillo, A.
  • 481 La Viña Salta
  • Di Fulvio, T. E.
  • 67 San Justo Córdoba
  • Di Fulvio, T. E.
  • 464 San Justo Córdoba
  • Ellenberg, H.
  • 8106 a -
  • Fernández, J.
  • 201 9 de Julio Santa Fe
  • Fernández, J. R.
  • 201 9 de Julio Santa Fe
  • Ferreyra, R. A.
  • 8242 Huarochirí Lima
  • Ferreyra, R. A.
  • 8634 La Libertad Trujillo
  • Ferreyra, R. A.
  • 10724 -
  • Ferreyra, R. A.
  • 16234 -
  • Fiebrig, K. A. G.
  • 12671 -
  • Fortunato, R. H.
  • 7571 Rivadavia Salta
  • García, -
  • -1 (CORD18783) Banda Santiago del Estero
  • García, -
  • -1 109675 Banda Santiago del Estero
  • Hieronymus, G. H. E. W.
  • 717 (SI 144980) Minas Córdoba
  • Hunziker, A. T.
  • 7642 Río Seco Córdoba
  • Hunziker, A. T.
  • 10050 San Justo Córdoba
  • Hunziker, A. T.
  • 10324 Río Hondo Santiago del Estero
  • Hunziker, A. T.
  • 12303 San Justo Córdoba
  • Hunziker, A. T.
  • 13326 San Justo Córdoba
  • Hunziker, A. T.
  • 13712 Trancas Tucumán
  • Hunziker, A. T.
  • 13731 Leales Tucumán
  • Hunziker, A. T.
  • 17833 Aguirre Santiago del Estero
  • Hunziker, A. T.
  • 23136 Loreto Santiago del Estero
  • Hunziker, A. T.
  • 23147 Banda Santiago del Estero
  • Hunziker, A. T.
  • 23149 Banda Santiago del Estero
  • Hunziker, A. T.
  • 23150 Banda Santiago del Estero
  • Hunziker, A. T.
  • 23158 Loreto Santiago del Estero
  • Hunziker, A. T.
  • 23159 Loreto Santiago del Estero
  • Hunziker, A. T.
  • 23532 General Obligado Santa Fe
  • Hunziker, A. T.
  • 24081 Coronel Felipe Varela La Rioja
  • Hunziker, A. T.
  • 24755 Metán Salta
  • Ibarrola, T. S.
  • 3355 San Luis del Palmar Corrientes
  • Jörgensen, P.
  • 2210 Formosa
  • Jörgensen, P.
  • 2824 Chaco
  • Krapovickas, A.
  • 13024 1° de Mayo Chaco
  • Krapovickas, A.
  • 18643 Ledesma Jujuy
  • Krapovickas, A.
  • 18644 Ledesma Jujuy
  • Krapovickas, A.
  • 27775 Esquina Corrientes
  • Krapovickas, A.
  • 39131 -
  • Krapovickas, A.
  • 44371 Boquerón
  • Kurtz, F.
  • 4236 Graneros Tucumán
  • Kurtz, F.
  • 4472 Río Primero Córdoba
  • Kurtz, F.
  • 4803 Río Primero Córdoba
  • Liberman, M.
  • 1893 Aniceto Arce Tarija
  • Lorentz, P. G.
  • 41 Santiago del Estero
  • Lorentz, P. G.
  • 41 Santiago del Estero
  • Lorentz, P. G.
  • 41 Santiago del Estero
  • Lorentz, P. G.
  • 711 Tilcara Jujuy
  • Maranta, A.
  • 270 Rivadavia Salta
  • Maranta, A.
  • 405 Patiño Formosa
  • Maranta, A.
  • 667 Rivadavia Salta
  • Martínez, G. J.
  • 93 General Güemes Chaco
  • Martínez, G. J.
  • 567 General Güemes Chaco
  • Meyer, T.
  • 700 1° de Mayo Chaco
  • Meyer, T.
  • 2428 San Fernando Chaco
  • Meyer, T.
  • 15251 Banda Santiago del Estero
  • Nee, M.
  • 36530 Vallegrande Santa Cruz
  • Nee, M.
  • 46605 Caballero Santa Cruz
  • Nee, M.
  • 47729 Florida Santa Cruz
  • Nee, M.
  • 53729 Caballero Santa Cruz
  • Nee, M.
  • 55068 Caballero Santa Cruz
  • Novara, L. J.
  • 871 La Viña Salta
  • O'Donell, C. A.
  • 4234 Banda Santiago del Estero
  • Pedersen, T. M.
  • 11563 San Luis del Palmar Corrientes
  • Pedersen, T. M.
  • 14614 Presidente Hayes
  • Pensiero, J. F.
  • 2936 9 de Julio Santa Fe
  • Rojas, -
  • 1472 -
  • Rojas, T.
  • 1990 -
  • Rojas, T.
  • 2445 -
  • Rojas, T.
  • 5434 -
  • Rojas, T.
  • 7058 -
  • Rojas, T.
  • 7232 Alto Paraguay
  • Rojas, T.
  • 7335 a Boquerón
  • Rojas, T.
  • 8399 Alto Paraguay
  • Rojas, T.
  • 8435 (CORD18747) Alto Paraguay
  • Rojas, T.
  • 8435 a Alto Paraguay
  • Rojas, T.
  • 11645 Bermejo Chaco
  • Rojas, T.
  • 11645 b Bermejo Chaco
  • Rojas, T.
  • 12175 Chaco
  • Sagástegui A., A.
  • 636 La Libertad Trujillo
  • Salgado, C. R.
  • 546 General Güemes Chaco
  • Sánchez Ortíz, S.
  • -1 (CORD18740) Canta Lima
  • Saravia Toledo, C.
  • 1111 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 1142 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 1457 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 1482 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 1519 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 1589 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 1617 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 1780 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 2232 -
  • Saravia Toledo, C.
  • 2274 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 10712 Anta Salta
  • Saravia Toledo, C.
  • 11651 Cordillera Santa Cruz
  • Sayago, M.
  • 1763 San Justo Córdoba
  • Sayago, M.
  • 2164 Río Primero Córdoba
  • Scarpa, G. F.
  • 588 Rivadavia Salta
  • Scarpa, G. F.
  • 637 Rivadavia Salta
  • Schinini, A.
  • 7263 Paso de los Libres Corrientes
  • Schinini, A.
  • 17774 San Luis del Palmar Corrientes
  • Schinini, A.
  • 18176 Boquerón
  • Schinini, A.
  • 18680 Mercedes Corrientes
  • Schinini, A.
  • 21077 Presidente Hayes
  • Schinini, A.
  • 21221 Presidente Hayes
  • Schinini, A.
  • 29215 Curuzú Cuatiá Corrientes
  • sin colector
  • -1 (CORD 1140) Patiño Formosa
  • Spichiger, R.
  • 2619 Presidente Hayes
  • Stuckert, T. J. V.
  • 21283 Burruyacú Tucumán
  • Stuckert, T. J. V.
  • 23155 San Justo Córdoba
  • Subils, R.
  • 79 Salta
  • Tressens, S. G.
  • 713 Bella Vista Corrientes
  • van Proosdij, A. S. J.
  • 572 -
  • Vanni, R. O.
  • 2027 Boquerón
  • Vanni, R. O.
  • 2121 Boquerón
  • Vanni, R. O.
  • 2409 Boquerón
  • Vanni, R. O.
  • 2612 Boquerón
  • Vega, A. S.
  • 857 1° de Mayo Chaco
  • Venturi, S.
  • 5684 Pellegrini Santiago del Estero

    Nombre Vulgar y Usos

    Tipo y Observaciones

    Material Tipo: [Haití] «Habitat in littoribus arenosis maritimis insulae Domingo; passim ad egressum oppidi Portus Principis. Pariter flores & fructus Januario carpsi» (no localizado).
    Observaciones: Nombres vulgares. «Chile», «chili», «co’jwa», «tulisquín», «yuquyrá menor».