Descripcion
Hierba erecta, sufruticosa, hasta de 50 cm de alto, con rizoma leñoso, cilíndrico, de menos de 1,5 cm de diámetro. Tallos levemente cuadrangulares, pubescentes, densamente blanco- aracnoideos e hirsuto-pubescentes en los nudos. Hojas cortamente pecioladas; láminas,anchamente elípticas, de 2-5 × 1-2,5 cm, agudas en el ápice, cuneadas en la base, levemente albo-tomentosas, a veces densamente velutinas. Flores sésiles, solitarias o geminadas en las axilas de las hojas superiores; bractéolas ausentes u obsoletas; cáliz de 1,5-2 cm de largo, con los segmentos lineales y subulados, ca. 2 mm de ancho, densamente pubescentes; corola blanca con tintes morados, de 3-4 cm de largo, con tubo basal ca. 1 cm de largo, garganta de 2-2,5 cm de largo; lóbulos orbiculares, patentes, ca. 1,5 cm de diámetro; estambres dimorfos, los mayores ca. 1 cm de largo, los menores de 0,5 cm, anteras de 2 mm de largo; ovario y estilo pubérulos. Cápsulas obovoides, de 1-1,2 × 0,7-0,8 cm, pubérulas. Semillas 2-4, de aproximadamente 3 mm de diámetro, adpreso-pubérulas, densamente mucilaginosas al mojarse; retináculos ca. 3 mm de largo.
Distribucion y Habitat
América Central, las Antillas y Sudamérica, desde Colombia y Venezuela hasta el este de Bolivia, noreste de la Argentina, sur de Brasil y Paraguay oriental. Habita en sabanas y pastizales, generalmente sometidos a incendios periódicos, sobre suelo frecuentemente arenoso. En la región austral de América del Sur florece en primavera y verano, de octubre a marzo.
Sinónimos
Ruellia geminiflora Kunth
-
Copioglossa pilosa Miers Proc. Roy. Hort. Soc. London 3: 294. 1863
Dipteracanthus geminiflorus Nees var. angustifolius Nees var. angustifolius Nees Fl. Bras. 9: 40. 1847
Dipteracanthus geminiflorus Nees var. erectus Nees var. erectus Nees Fl. Bras. 9: 40. 1847
Dipteracanthus geminiflorus Nees var. hirsutior Nees var. hirsutior Nees Fl. Bras. 9: 40. 1847
Dipteracanthus geminiflorus Nees var. procumbens Nees var. procumbens Nees Fl. Bras. 9: 40. 1847
Dipteracanthus geminiflorus Nees var. subacaulis Nees var. subacaulis Nees Fl. Bras. 9: 40. 1847
Dipteracanthus humilis Nees Fl. Bras. 9: 39. 1847
Dipteracanthus vindex Nees Fl. Bras. 9: 42. 1847
Ruellia geminiflora Kunth var. hirsutior Nees var. hirsutior Nees Prodr. 11: 136. 1847
Ruellia hirsuta Vell. Fl. Flumin. : 266. 1829
Dipteracanthus porrigens Fl. bras. 9: 41. 1847
Ruellia lindmaniana Bih. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. Handl. 3(5): 25. 1898
Bibliografía
Ejemplares de referencia
Colector | N° Colect. | Especie | Departamento | Provincia | Imagen |
---|---|---|---|---|---|
|
132 | Capital | Corrientes | ||
|
1109 | Ituzaingó | Corrientes | ||
|
6440 | Santo Tomé | Corrientes | ||
|
6737 | Concepción | Corrientes | ||
|
9272 | Mburucuyá | Corrientes | ||
|
109 | Empedrado | Corrientes | ||
|
2533 | Concepción | Corrientes | ||
|
2575 | Berón de Astrada | Corrientes | ||
|
1148 | Capital | Corrientes | ||
|
317 | Laishí | Formosa | ||
|
1862 | Paraguarí | |||
|
7079 | Formosa | |||
|
2584 | Sargento Cabral | Chaco | ||
|
4116 | San Pedro | |||
|
5382 | Canindeyú | |||
|
6992 | Cordillera | |||
|
2068 | Piraquara | Paraná | ||
|
502 | Ituzaingó | Corrientes | ||
|
423 | Ituzaingó | Corrientes | ||
|
11836 | San Martín | Corrientes | ||
|
840 | 1° de Mayo | Chaco | ||
|
1171 | Pirané | Formosa | ||
|
242 | Bella Vista | Corrientes | ||
|
2846 | Formosa | Formosa | ||
|
2847 | Formosa | Formosa | ||
|
120 | San Ignacio | Misiones | ||
|
3734 | General Manuel Belgrano | Misiones | ||
|
5717 | Concepción | Misiones | ||
|
10837 | Candelaria | Misiones | ||
|
13005 | Ituzaingó | Corrientes | ||
|
13025 | Candelaria | Misiones | ||
|
9626 | Concepción | |||
|
11695 | Concepción | Corrientes | ||
|
13167 | Bermejo | Chaco | ||
|
13228 | Formosa | Formosa | ||
|
16494 | Itatí | Corrientes | ||
|
16495 | Itatí | Corrientes | ||
|
19883 | Empedrado | Corrientes | ||
|
20021 | San Cosme | Corrientes | ||
|
21435 | Santo Tomé | Corrientes | ||
|
23740 | San Cosme | Corrientes | ||
|
25603 | Ituzaingó | Corrientes | ||
|
34254 | Empedrado | Corrientes | ||
|
41205 | Ituzaingó | Corrientes | ||
|
44517 | Itapúa | |||
|
44538 | Paraguarí | |||
|
44873 | Caaguazú | |||
|
93 | Mburucuyá | Corrientes | ||
|
123 | Mburucuyá | Corrientes | ||
|
159 | Mburucuyá | Corrientes | ||
|
171 | Mburucuyá | Corrientes | ||
|
10253 | Capital | Corrientes | ||
|
10517 | Corrientes | |||
|
442 | San Martín | Corrientes | ||
|
452 | San Martín | Corrientes | ||
|
453 | San Martín | Corrientes | ||
|
5415 | Presidente Hayes | |||
|
7014 | San Pedro | Misiones | ||
|
10132 | Iguazú | Misiones | ||
|
52 | San Miguel | Corrientes | ||
|
472 | San Luis del Palmar | Corrientes | ||
|
2182 | San Ignacio | Misiones | ||
|
2247 | Candelaria | Misiones | ||
|
4448 | San Miguel | Corrientes | ||
|
4448 | San Miguel | Corrientes | ||
|
4448 | San Miguel | Corrientes | ||
|
929 | Santo Tomé | Corrientes | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
316 | Candelaria | Misiones | ||
|
11497 | Santo Angelo | Rio Grande do Sul | ||
|
1166 | Central | |||
|
1254 | Central | |||
|
8 | General Paz | Corrientes | ||
|
3508 | Capital | Corrientes | ||
|
611 | Candelaria | Misiones | ||
|
4821 | San Cosme | Corrientes | ||
|
7443 | San Roque | Corrientes | ||
|
9320 | San Miguel | Corrientes | ||
|
9635 | Corrientes | |||
|
9880 | Bella Vista | Corrientes | ||
|
11456 | San Miguel | Corrientes | ||
|
12371 | Capital | Corrientes | ||
|
16007 | Capital | Corrientes | ||
|
16008 | Capital | Corrientes | ||
|
16196 | Empedrado | Corrientes | ||
|
17071 | San Martín | Corrientes | ||
|
18522 | San Martín | Corrientes | ||
|
784 | 1° de Mayo | Chaco | ||
|
784 | a | 1° de Mayo | Chaco | |
|
2021 | 1° de Mayo | Chaco | ||
|
2503 | 1° de Mayo | Chaco | ||
|
11976 | 1° de Mayo | Chaco | ||
|
14114 | 1° de Mayo | Chaco | ||
|
16063 | Mburucuyá | Corrientes | ||
|
17079 | Laishí | Formosa | ||
|
17166 | 1° de Mayo | Chaco | ||
|
18706 | Corrientes | |||
|
18819 | Mburucuyá | Corrientes | ||
|
120 | San Cosme | Corrientes | ||
|
225 | San Cosme | Corrientes | ||
|
938 | Concepción | Corrientes | ||
|
1999 | Ituzaingó | Corrientes | ||
|
26523 | Paraguarí | |||
|
27270 | Cordillera | |||
|
27388 | Cordillera | |||
|
28140 | Central | |||
|
28328 | Central | |||
|
32130 | Central | |||
|
32136 | Central | |||
|
33280 | Central | |||
|
33326 | Central | |||
|
36214 | Central | |||
|
51971 | Itapúa | |||
|
52058 | Itapúa | |||
|
52516 | Amambay | |||
|
56557 | San Pedro | |||
|
59993 | Central | |||
|
60272 | Cordillera | |||
|
7203 | Candelaria | Misiones |
Nombre Vulgar y Usos
-
Nombre de uso: Cultivada
Parte utilizada:
-
Nombre de uso: Magia-talismán enamora mujeres
Parte utilizada: hojas
Tipo y Observaciones
Material Tipo: Colombia. Locis temperatis siccis prope Santa Ana et Ibagué, F. W. H. A. von Humboldt & A. J. A. Bonpland s.n. (holotipo, P!, foto Serie Field Mus. 39431!).
Observaciones: Especie de amplia distribución en América cálida, muy variable morfológicamente, con formas diferentes en cuanto a pubescencia, porte y tamaño de hojas y flores. Debido a esto presenta una extensa lista de sinónimos (ver Ezcurra, 1989).
Aspecto general