Descripcion
Hierbas bienales o perennes, multicaules, de 15-60 cm de alto; tallos ascendentes o erectos, simples o ramificados, uniformemente foliosos, cubiertos de una pubescencia lanosa entremezclada con pelos glandulares. Hojas anchamente espatuladas, de 2,5-12 cm × 4-25 mm, atenuadas en pseudopecíolo, obtusas a redondeadas y mucronadas en el ápice, a veces un poco onduladas en el margen, ligeramente discoloras a concoloras, glandulosas a laxamente tomentoso-glandulosas en la haz y más densamente albo-tomentosas en la cara inferior, las superiores gradualmente más cortas. Capítulos dispuestos en una pseudoespiga foliosa y compacta de glomérulos, sólo interrumpida en la base. Involucro acampanado de 3-4,5 × 1-2,5 mm; filarios dispuestos en 3-4 series, los exteriores ovados, agudos hasta acuminados, algo lanosos en el dorso; los interiores oblongo-obovados, obtusos hasta agudos, glabros. Flores del margen 70-80, corolas de 2-3 mm de largo; flores del centro, 3-6, corolas de 2-3 mm de largo. Aquenios oblongoides u oblongoelipsoides, de 0,4-0,6 mm de largo, pilosos. Papus de igual longitud que las corolas.
Distribucion y Habitat
América cálida, vive desde el sur de los Estados Unidos de América hasta el centro de la Argentina, donde ocupa las Provincias biogeográficas Chaqueña, Paranense, Pampeana, del Espinal y Prepuneña. Vegeta en suelos húmedos y fértiles, a lo largo de caminos, asociada con «vegetacion secundaria», hasta los 3350 m s.m. Adventicia en Nueva Zelanda. Distribution and habitat. Gamochaeta pensylvanica is widely distributed throughout the United States (Nesom, 2006), Mexico (Villaseñor, 2016), Mesoamer ica and the Caribbean Islands (Pruski, 2018), and widespread throughout most of South America (Degen & Mereles, 1996; Freire, 1998; Luteyn, 1999; Jiménez et al., 2000; Freire & Iharlegui, 2008, 2014; Loeuille, 2010; Jørgensen et al., 2014; Pruski, 2018). It is ad ventive in New Zealand (Drury, 1971), Europe, Asia (Qaiser & Abid, 2003; Chen & Bayer, 2011), southern Africa (Hilliard, 1983 [Hilliard & Burtt 6947, not seen]), Australia (Nesom, 2006), and the Hawaiian Isla
Sinónimos
Gamochaeta pensylvanica (Willd.) Cabrera
-
Gamochaeta platensis (Cabrera) Cabrera Bol. Soc. Argent. Bot. 9: 376. 1961
Gnaphalium pensylvanicum Willd. Enum. Pl. 2: 867. 1809
Gnaphalium peregrinum Fernald Rhodora 45(539): 479, t. 795. 1943
Gnaphalium platense Cabrera Revista Mus. La Plata, Secc. Bot. 4: 167. 1941
Gnaphalium purpureum L. var. spathulatum Baker var. spathulatum Baker Fl. Bras. 6(3): 125. 1882
Gnaphalium spathulatum Lam., hom. illeg. Encycl. 2(2): 758. 1788 Nom. illeg., non Gnaphalium spathulatum Burm. f., Fl. Indica 25. 1768.
Gnaphalium purpureum L. subsp. pensylvanicum (Willd.) O.Bolòs & Vigo(Willd.) O.Bolòs & Vigo Collect. Bot. (Barcelona) 14: 103. 1983
Bibliografía
-
Jiménez, B., Knapp, S., Marín, G. & Peña-Chocarro, M. C. Año: 2000
Freire, S. E., Grossi, M. A., Bayón, N. D., Monti, C., Iharlegui, L. & Migoya, M. A. Año: 2024
Freire, S. E. & Iharlegui, L. Año: 2011
Freire, S. E. & Iharlegui, L. Año: 1997
Freire, S. E. Año: 1995
Freire, S. E. Año: 1998
Degen, R. & Mereles, F. Año: 1996
Cabrera, A. L. Año: 1961
Cabrera, A. L. Año: 1963
Cabrera, A. L. Año: 1974
Cabrera, A. L. Año: 1978
Ejemplares de referencia
| Colector | N° Colect. | Especie | Departamento | Provincia | Imagen |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
-1 | CORD 37119 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
1072 | Esquina | Corrientes |
|
|
|
|
4360 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
|
7937 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
|
-1 | CORD 197 | Capital | Córdoba |
|
|
|
-1 | CORD 198 | Capital | Córdoba |
|
|
|
-1 | CORD 199 | Capital | Córdoba |
|
|
|
-1 | CORD 203 | Capital | Córdoba |
|
|
|
-1 | CORD 205 | Capital | Córdoba |
|
|
|
1669 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
1671 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
1703 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
1705 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
1946 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
1949 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
2093 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
2095 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
2113 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
2205 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
2207 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
2457 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
2460 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
|
2463 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
|
2575 | Ambato | Catamarca |
|
|
|
|
2735 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
61 | Chaco |
|
||
|
|
424 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
424 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
2975 | El Carmen | Jujuy |
|
|
|
|
3389 | Buenos Aires | |||
|
|
3535 | Islas del Ibicuy | Entre Ríos | ||
|
|
7068 | Buenos Aires | |||
|
|
9183 | Islas del Ibicuy | Entre Ríos | ||
|
|
22779 | Federación | Entre Ríos | ||
|
|
22814 | Federación | Entre Ríos | ||
|
|
23878 | Paraná | Entre Ríos | ||
|
|
23887 | Paraná | Entre Ríos | ||
|
|
23887 | Paraná | Entre Ríos | ||
|
|
24982 | Uruguay | Entre Ríos | ||
|
|
2218 | La Plata | Buenos Aires |
|
|
|
|
4623 | Colonia |
|
||
|
|
6582 | La Plata | Buenos Aires | ||
|
|
8000 | Pellegrini | Buenos Aires | ||
|
|
10093 | General Madariaga | Buenos Aires | ||
|
|
15854 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
|
16291 | Santa Bárbara | Jujuy |
|
|
|
|
20833 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
|
22453 | Tumbaya | Jujuy |
|
|
|
|
27904 | Ledesma | Jujuy | ||
|
|
-1 | (SI 8964) | Córdoba |
|
|
|
|
335 | Córdoba |
|
||
|
|
1817 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
1880 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
1882 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
1888 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
1889 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
1626 | Sauce | Corrientes |
|
|
|
|
-1 | (SI 9018) | Buenos Aires |
|
|
|
|
7401 | Bagé | Rio Grande do Sul |
|
|
|
|
723 | Famaillá | Tucumán |
|
|
|
|
-1 | 19 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
22269 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
|
23636 | General Pueyrredón | Buenos Aires |
|
|
|
|
34 | San Jerónimo | Santa Fe |
|
|
|
|
64 | San Jerónimo | Santa Fe |
|
|
|
|
34 | San Jerónimo | Santa Fe |
|
|
|
|
64 | San Jerónimo | Santa Fe |
|
|
|
|
91 | Entre Ríos |
|
||
|
|
104 | Belgrano | San Luis |
|
|
|
|
503 | Río Cuarto | Córdoba |
|
|
|
|
-1 | (SI 135474) | - |
|
|
|
|
-1 | (SI 8945) | - |
|
|
|
|
-1 | (SI 8947) | - |
|
|
|
|
-1 | (SI 8980) | - |
|
|
|
|
-1 | (SI 9033) | General Pueyrredón | Buenos Aires |
|
|
|
10 | San Javier | Córdoba |
|
|
|
|
1014 | Distrito Federal |
|
||
|
|
3815 | Balcarce | Buenos Aires |
|
|
|
|
12774 | Presidente Roque Saenz Peña | Córdoba |
|
|
|
|
12887 | Presidente Roque Saenz Peña | Córdoba |
|
|
|
|
16611 | General López | Santa Fe |
|
|
|
|
21361 | General Roca | Córdoba |
|
|
|
|
21361 | 1/2 | General Roca | Córdoba |
|
|
|
22966 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
23012 | Unión | Córdoba |
|
|
|
|
995 | La Plata | Buenos Aires |
|
|
|
|
1246 | Santo Tomé | Corrientes |
|
|
|
|
429 | Pirané | Formosa |
|
|
|
|
16 | Saladas | Corrientes |
|
|
|
|
1002 | Andalgalá | Catamarca |
|
|
|
|
3156 | Formosa | Formosa |
|
|
|
|
6531 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
|
21379 | Santo Tomé | Corrientes |
|
|
|
|
25983 | Santo Tomé | Corrientes |
|
|
|
|
726 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
2061 | Distrito Federal |
|
||
|
|
2432 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
8135 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
9913 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
15898 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
4391 | Carlos Casares | Buenos Aires |
|
|
|
|
1114 | Tornquist | Buenos Aires |
|
|
|
|
1315 | Tornquist | Buenos Aires |
|
|
|
|
9 | Misiones |
|
||
|
|
44 | Deseado | Santa Cruz |
|
|
|
|
178 | La Capital | Santa Fe |
|
|
|
|
10732 | Capital | Corrientes |
|
|
|
|
10755 | Capital | Corrientes |
|
|
|
|
111 | San Fernando | Chaco |
|
|
|
|
277 | Balcarce | Buenos Aires |
|
|
|
|
828 | (BAB 74218) | Cainguás | Misiones |
|
|
|
2557 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
4297 | San Pedro | Misiones |
|
|
|
|
3229 | Pilcomayo | Formosa |
|
|
|
|
6138 | Pilcomayo | Formosa |
|
|
|
|
8252 | Pilcomayo | Formosa |
|
|
|
|
8596 | Pilcomayo | Formosa |
|
|
|
|
12 | San Miguel | Corrientes |
|
|
|
|
-1 | (SI 9003) | Buenos Aires |
|
|
|
|
74 | Distrito Federal |
|
||
|
|
439 | Capital | Salta |
|
|
|
|
8156 | Buenos Aires |
|
||
|
|
-1 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
|
43 | San Cosme | Corrientes |
|
|
|
|
121 | San Cosme | Corrientes |
|
|
|
|
4811 | Banda | Santiago del Estero |
|
|
|
|
3712 | Quebrachos | Santiago del Estero |
|
|
|
|
1256 | Empedrado | Corrientes |
|
|
|
|
1413 | San Luis del Palmar | Corrientes |
|
|
|
|
1577 | Porto Alegre | Rio Grande do Sul |
|
|
|
|
-1 | San Pedro | Jujuy |
|
|
|
|
641 | San Pedro | Jujuy |
|
|
|
|
1502 | San Pedro | Jujuy |
|
|
|
|
1219 | -c | Sombrio | Santa Catarina |
|
|
|
44 | Quilmes | Buenos Aires |
|
|
|
|
-1 | (SI 9010) | 1° de Mayo | Chaco |
|
|
|
1393 | San José |
|
||
|
|
60 | Bella Vista | Corrientes |
|
|
|
|
2119 | Ischilín | Córdoba |
|
|
|
|
1214 | - |
|
||
|
|
5212 | Bella Vista | Corrientes |
|
|
|
|
7448 | Concepción | Corrientes |
|
|
|
|
7583 | Paso de los Libres | Corrientes |
|
|
|
|
9721 | Saladas | Corrientes |
|
|
|
|
11565 | Capital | Corrientes |
|
|
|
|
18308 | Monte Caseros | Corrientes |
|
|
|
|
18371 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
18502 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
18592 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
19288 | Lavalle | Corrientes |
|
|
|
|
26582 | Empedrado | Corrientes |
|
|
|
|
32672 | Pilagás | Formosa |
|
|
|
|
36647 | San Cosme | Corrientes |
|
|
|
|
81 | 1° de Mayo | Chaco |
|
|
|
|
10006 | 1° de Mayo | Chaco |
|
|
|
|
10922 | 1° de Mayo | Chaco |
|
|
|
|
11171 | Comandante Fernández | Chaco |
|
|
|
|
17532 | 1° de Mayo | Chaco |
|
|
|
|
-1 | (SI 135465) | Córdoba |
|
|
|
|
-1 | (SI 8951) | Buenos Aires |
|
|
|
|
-1 | (SI 9028) | - |
|
|
|
|
-1 | 63 | - |
|
|
|
|
1506 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
|
1511 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
|
1513 | 1/2 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
1518 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
|
1674 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
1864 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
|
2139 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
|
4 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
4 | a | Santa María | Córdoba |
|
|
|
6501 | Guaraní | Misiones |
|
|
|
|
755 | La Plata | Buenos Aires |
|
|
|
|
760 | Berisso | Buenos Aires |
|
|
|
|
854 | Canelones |
|
||
|
|
1776 | Boquerón |
|
||
|
|
2005 | Boquerón |
|
||
|
|
2120 | Boquerón |
|
||
|
|
3438 | Iguazú | Misiones |
|
|
|
|
77 | Formosa |
|
||
|
|
-1 | (SI 135497) | Buenos Aires |
|
|
|
|
75 | Quilmes | Buenos Aires |
|
|
|
|
159 | (SI 135476) | Santa Fe |
|
|
|
|
371 | Leales | Tucumán |
|
|
|
|
884 | Capital | Tucumán |
|
|
|
|
3513 | Cruz Alta | Tucumán |
|
|
|
|
3514 | Capital | Tucumán |
|
|
|
|
153 | Presidente Roque Saenz Peña | Córdoba |
|
|
|
|
7379 | Bahía Blanca | Buenos Aires |
|
|
|
|
11759 | Tornquist | Buenos Aires |
|
|
|
|
-1 | (SI 14639) | Guatraché | La Pampa |
|
|
|
14881 | Guairá |
|
Nombre Vulgar y Usos
Tipo y Observaciones
Material Tipo: Gnaphalium
spathulatum Lam., Encycl. 2(2): 758. 1788, nom.
illeg., non Gnaphalium spathulatum Burm. f.,
Fl. Indica 25. 1768.
Observaciones: Nombres vulgares y usos. «Paletaria», «vira-vira». Empleada
en medicina popular.
Recognition. The cluster analysis (Fig. 3A) shows
that Gamochaeta pensylvanica is grouped with G. cam
aquaensis, G. americana, G. thouarsii (see dubious spe
cies), G. purpurea, G. ustulata, G. chionesthes, and G.
argyrinea. These species are usually multi-stemmed
plants with broadly obovate or obovate leaves and ca
pitula arranged in continuous spikes interrupted prox
imally. Gamochaeta pensylvanica is distinguished by
its slightly discolorous to concolorous leaves with the
adaxial surface glandular to glandular-tomentose (vs.
glabrous or glabrescent, sparsely arachnoid or woolly
in the remaining species).