Descripcion
Árboles hasta de 7(-10) m de alto; ramas grisáceas, glabras. Hojas imparipinnadas con 2-5(-7) folíolos, las inferiores ocasionalmente simples; pecíolos de 1,5-3,5 cm de largo; folíolos opuestos, sésiles, lámina ovada, en ocasiones elíptica u oblonga, de 2-7,5 × 0,4-2,5 cm, ápice acuminado o mucronado, base cuneada, margen plano, en ocasiones revoluto, textura cartácea o subcoriácea, con tricomas ralos sobre los nervios cuando jóvenes, glabra a la madurez. Inflorescencias de 2-10 cm de largo, axilares y terminales. Flores con pedicelos de 1-2 mm de largo. Flores estaminadas con lóbulos del cáliz triangulares u ovados, de 0,7-0,8 mm de largo, ciliados; corola con pétalos ovados, en ocasiones elípticos, de 1,5-2,3 mm de largo; anteras elipsoidales. Flores pistiladas con ovario globoso a subgloboso, de 1-1,2 mm de largo. Drupa de 0,4-0,8 cm de diámetro; pedicelo hasta de 3 mm de largo.
Distribucion y Habitat
Especie propia de Sudamérica, donde crece en el sur de Brasil y Bolivia, el este de Paraguay, Uruguay y el norte de laArgentina, extendiéndose hasta Cuyo. Es un elemento frecuente en las selvas marginales a lo largo de ríos y arroyos, suelos bajos e inundables, formando isletas. Se cuenta con registros que oscilan entre el nivel del mar y los 2100 m s.m. En el herbario SI se conservan dos ejemplares de la colección Miers s.n. (SI 067941 y SI 069445), procedentes de P, que coinciden con el concepto de la especie aquí tratada. Sin embargo, dado que la etiqueta indica la localidad como “Pampas & Buenos Ayres travel”, no es posible determinar si los ejemplares provienen de la provincia de La Pampa o de Buenos Aires. Por otra parte, Muñoz (2000: 6) menciona la presencia de Lithraea molleoides en Formosa y Santa Fe;si bien es altamente probable que ocurra allí, no se encontró material en las colecciones estudiadas.
Sinónimos
Lithraea molleoides (Vell.) Engl.
-
Schinus molleoides Vell. Fl. Flumin. : 428. 1825[1829]
Schinus ternifolia Gillies ex Hook. & Arn. Bot. Misc. 3: 177. 1833
Lithraea molleoides (Vell.) Engl. var. lorentziana Hieron. ex Lillo var. lorentziana Hieron. ex Lillo Contr. Conc. Arb. Arg. : 2. 1910
Lithraea ternifolia (Hook.) F.A. Barkley Phytologia 8(7): 338. 1962
Lithraea gilliesii Griseb. Abh. Königl. Ges. Wiss. Göttingen 19: 114. 1874
Schinus brasiliensis Marchand ex Cabrera, p.p. Revista Mus. La Plata, Secc. Bot. 2: 41. 1938
Schinus terebinthifolia Raddi subsp. ternifolia (Gillies ex Hook.) Ponce(Gillies ex Hook.) Marchand Rév. Anacardiac. : 164. 1869
Bibliografía
Ejemplares de referencia
| Colector | N° Colect. | Especie | Departamento | Provincia | Imagen |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
1428 | Juan Martín de Pueyrredón | San Luis |
|
|
|
|
8506 | Santo Tomé | Corrientes |
|
|
|
|
8591 | Santo Tomé | Corrientes |
|
|
|
|
9184 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
9285 | Mburucuyá | Corrientes |
|
|
|
|
9421 | Mburucuyá | Corrientes |
|
|
|
|
813 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
1826 | Capital | Misiones |
|
|
|
|
1876 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
2102 | Misiones |
|
||
|
|
1313 | Calamuchita | Córdoba |
|
|
|
|
919 | Cainguás | Misiones |
|
|
|
|
2070 | Junín | San Luis |
|
|
|
|
-1 | CORD 41821 | Colón | Córdoba |
|
|
|
2629 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
13148 | La Viña | Salta |
|
|
|
|
14255 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
18677 | Paraguarí |
|
||
|
|
19498 | Mburucuyá | Corrientes |
|
|
|
|
30936 | Federación | Entre Ríos |
|
|
|
|
30939 | Mburucuyá | Corrientes |
|
|
|
|
28099 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
28126 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
29623 | Valle Fértil | San Juan |
|
|
|
|
377 | Andalgalá | Catamarca |
|
|
|
|
1662 | San Roque | Corrientes |
|
|
|
|
2254 | San Roque | Corrientes |
|
|
|
|
3398 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
15882 | Florida |
|
||
|
|
1986 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
3895 | Pocho | Córdoba |
|
|
|
|
124 | m | Candelaria | Misiones |
|
|
|
226 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
3275 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
156 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
156 | b | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
3421 | Ponta Grossa | Paraná |
|
|
|
|
1957 | Capital | Misiones |
|
|
|
|
2868 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
1211 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
|
5943 | Valle Fértil | San Juan |
|
|
|
|
15 | Itatí | Corrientes |
|
|
|
|
3739 | Capital | Misiones |
|
|
|
|
-1 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
482 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
-1 | 1 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
85 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
117 | Santo Tomé | Corrientes |
|
|
|
|
920 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
2134 | Iguazú | Misiones |
|
|
|
|
828 | Ischilín | Córdoba |
|
|
|
|
1340 | Coronel Felipe Varela | La Rioja |
|
|
|
|
1354 | Coronel Felipe Varela | La Rioja |
|
|
|
|
76 | Córdoba |
|
||
|
|
240 | CORD 55838 | Colón | Córdoba |
|
|
|
121 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
123 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
941 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
5617 | Mburucuyá | Corrientes |
|
|
|
|
6100 | Ischilín | Córdoba |
|
|
|
|
7788 | Tulumba | Córdoba |
|
|
|
|
8969 | Santa María | Córdoba | ||
|
|
10078 | Río Seco | Córdoba |
|
|
|
|
11717 | Junín | San Luis |
|
|
|
|
15966 | San Alberto | Córdoba |
|
|
|
|
19385 | El Alto | Catamarca |
|
|
|
|
20196 | Independencia | La Rioja |
|
|
|
|
22953 | Colón | Córdoba | ||
|
|
22954 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
155 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
723 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
803 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
989 | Andalgalá | Catamarca |
|
|
|
|
3647 | General Manuel Belgrano | Misiones |
|
|
|
|
6088 | Concepción | Misiones |
|
|
|
|
7756 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
11053 | Totoral | Córdoba |
|
|
|
|
10111 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
10113 | Calamuchita | Córdoba |
|
|
|
|
6509 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
7643 | Calamuchita | Córdoba |
|
|
|
|
47879 | Coronel Pringles | San Luis |
|
|
|
|
2 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
319 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
4395 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
6643 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
8206 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
8532 | Libertador General San Martín | San Luis |
|
|
|
|
8578 | Libertador General San Martín | San Luis |
|
|
|
|
13310 | Independencia | La Rioja |
|
|
|
|
15472 | Sanagasta | La Rioja |
|
|
|
|
15718 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
6428 | San Luis |
|
||
|
|
9334 | C | Capital | Catamarca |
|
|
|
381 | CORD 55839 | Córdoba |
|
|
|
|
381 | CORD 55840 | Córdoba |
|
|
|
|
141 | Mburucuyá | Corrientes |
|
|
|
|
883 | Ancasti | Catamarca |
|
|
|
|
447 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
5427 | Capital | Misiones |
|
|
|
|
11604 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
-1 | (SI 167575) | - |
|
|
|
|
-1 | (SI 167589) | - |
|
|
|
|
8 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
83 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
796 | Oberá | Misiones |
|
|
|
|
1000 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
1261 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
2107 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
2187 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
2244 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
2327 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
3464 | Cainguás | Misiones |
|
|
|
|
15125 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
53999 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
1127 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
5273 | Tacuarembó |
|
||
|
|
1107 | San Luis |
|
||
|
|
1737 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
2108 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
2906 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
3800 | Capital | Misiones |
|
|
|
|
6304 | Concordia | Entre Ríos |
|
|
|
|
1590 | Corrientes | |||
|
|
1590 | Corrientes |
|
||
|
|
143 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
7 | Córdoba |
|
||
|
|
3095 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
6870 | Paso de los Libres | Corrientes |
|
|
|
|
-1 | 4 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
1758 | Valle Fértil | San Juan |
|
|
|
|
-1 | 10 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
53243 | Cerro Largo | Rio Grande do Sul |
|
|
|
|
-1 | Misiones |
|
||
|
|
296 | Capital | Misiones |
|
|
|
|
556 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
12500 | Iguazú | Misiones |
|
|
|
|
12574 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
1056 | Capital | Misiones |
|
|
|
|
488 | Capital | Mendoza |
|
|
|
|
1141 | Ischilín | Córdoba |
|
|
|
|
-1 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
7895 | General Paz | Corrientes |
|
|
|
|
11798 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
|
13803 | Ituzaingó | Corrientes |
|
|
|
|
14099 | Berón de Astrada | Corrientes |
|
|
|
|
15477 | Ituzaingó | Corrientes |
|
|
|
|
16972 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
17304 | Paso de los Libres | Corrientes |
|
|
|
|
18301 | Monte Caseros | Corrientes |
|
|
|
|
18498 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
31819 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
35008 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
|
1231 | Trancas | Tucumán |
|
|
|
|
6916 | Concepción | Misiones |
|
|
|
|
1188 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
1229 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
3374 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
4873 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
4994 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
5158 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
6175 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
6281 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
10654 | Libertador General San Martín | Misiones |
|
|
|
|
419 | Libertador General San Martín | Misiones |
|
|
|
|
641 | Libertador General San Martín | Misiones |
|
|
|
|
1449 | Libertador General San Martín | Misiones |
|
|
|
|
2117 | Eldorado | Misiones |
|
|
|
|
4652 | Libertador General San Martín | Misiones |
|
|
|
|
237 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
291 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
346 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
360 | Concepción | Misiones |
|
|
|
|
1531 | Capital | Mendoza |
|
|
|
|
12 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
-1 | 31 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
-1 | 32 | Capital | Misiones |
|
|
|
-1 | 42 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
-1 | 43 | Capital | Misiones |
|
|
|
1349 | Capital | Misiones |
|
|
|
|
-1 | CORD 55830 | Minas | Córdoba |
|
|
|
1809 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
2108 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
2510 | Minas | Córdoba |
|
|
|
|
3123 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
6805 | Colón | Córdoba |
|
|
|
|
9987 | CORD 55836 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
10603 | San Alberto | Córdoba |
|
|
|
|
12055 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
14399 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
|
20244 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
21548 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
|
2914 | Independencia | La Rioja |
|
|
|
|
3161 | Capital | Córdoba |
|
|
|
|
74 | Valle Viejo | Catamarca |
|
|
|
|
96 | Candelaria | Misiones |
|
|
|
|
193 | San Alberto | Córdoba |
|
|
|
|
1229 | bis | Punilla | Córdoba |
|
|
|
8843 | Calamuchita | Córdoba |
|
|
|
|
1437 | São Borja | Rio Grande do Sul |
|
|
|
|
701 | San Ignacio | Misiones |
|
|
|
|
1036 | Apóstoles | Misiones |
|
|
|
|
9853 | Candelaria | Misiones |
Nombre Vulgar y Usos
Tipo y Observaciones
Material Tipo: Basónimo: Schinus molleoides Vell.
Observaciones: Aroeira negra”, “aruera”, “chica”, “chichita”, “corazón de bugre”, “molle blanco”, “molle de beber”, “molle de Córdoba”, “molle dulce”, “molle gris”, “molle guazu”. El fruto se utiliza para darle sabor al mate, por
eso le dan el nombre de “molle de beber”; también se utiliza para preparar aloja y arrope. La corteza es rica en taninos y las hojas son medicinales. De acuerdo con Spegazzini & Girola (1911), la madera es excelente para postes y durmientes; también se utiliza como leña. Se cultiva como ornamental.
Los repositorios POWO y World FloraOnline indican que Rhus commersonii Poir. (en Encycl., Suppl.
5: 264. 1817) y Rhus meridionalis Spreng. (en Syst. Veg., ed. 16. 1: 936. 1824) son sinónimos heterotípicos de Lithraea molleoides. Dado este caso, el nombre Rhus commersonii tendría
prioridad sobre el basónimo Schinus molleoides, por lo que el taxón debería nominarse Lithraea commersonii. Sin embargo, no es posible determinar la identidad exacta de Rhus commersonii,
ya que no se ha localizado el material original ligado a este nombre. El único autor que consideró R. commersonii como posible sinónimo fue Engler (1883: 346), quien indicó “? Rhus commersonii”. Dado que no se pudo acceder al material tipo,se omiten los nombres como sinónimos de Lithraea molleoides. Mientras que Cabrera (1938) considera que se trata de formas de una misma especie, Barkley (1962) distingue tres entidades en función de la forma de losfolíolos: Lithraea ternifolia, Lithraea molleoides y Lithrae
A. Rama. B. Flor masculina. C. Flor masculina, se obsreva parte del disco y la inserción de los estambres. D. Rama. F. Ovario. G. Fruto. H. Semilla