Descripcion
Hierbas de aspecto grácil, erectas, de 20-100 cm de alto, a veces decumbentes en la base; tallos glabros, al igual que las ramas y pedúnculos de las espigas, a veces escabrosos en las aristas. Hojas enteras o las basales 3-partidas, margen entero o serrado-dentado, base angostándose hacia un pecíolo hasta de 1 cm de largo, glabras en ambas caras, venación no pronunciada. Sinflorescencias bracteosas, mayores a un orden de ramificación, formadas por paracladios solitarios o trímeros laxos, los laterales no superando a la espiga principal subsésil, espigas laxas, filiformes; brácteas florales ovadas, más breves que el cáliz, de 1-2 mm de largo, glabras, margen piloso. Cáliz de 1,6-2,4 mm de largo, apenas pubescente, con pelos cortos y adpresos, con 5 dientes triangulares breves, subconniventes en la fructificación; corola infundibuliforme, azul, violácea, lila o blanca, tubo corolino de 3-6 mm de largo, externamente glabro, con pelos moniliformes en la garganta; estambres adnatos hacia la zona apical del tubo corolino. Clusas de 1-1,5 mm de largo, con dorso estriado longitudinalmente poco marcado, cara comisural lisa a esparcidamente papilosa.
Distribucion y Habitat
Esta variedad se distribuye por el noroeste y nordeste de la Argentina, Bolivia, Paraguay, Uruguay y sur de Brasil. Se la encuentra en abundancia en el monte ribereño y en barrancas arenosas de ríos; crece como maleza en cultivos y campos de pastoreo, donde la vegetación natural es herbácea o arbustiva.
Sinónimos
Verbena gracilescens (Cham.) Herter var. gracilescens
Ejemplares de referencia
Colector | N° Colect. | Especie | Departamento | Provincia | Imagen |
---|---|---|---|---|---|
|
816 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
11 | Capital | Corrientes |
|
|
|
314 | Bella Vista | Corrientes |
|
|
|
831 | Santa Bárbara | Jujuy |
|
|
|
1191 | Sauce | Corrientes |
|
|
|
8787 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
1331 | General Pedernera | San Luis |
|
|
|
7769 | Paraná | Entre Ríos |
|
|
|
6280 | Santo Tomé | Corrientes |
|
|
|
8216 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
439 | Boquerón |
|
||
|
2265 | Matacos | Formosa |
|
|
|
86 | Santiago del Estero |
|
||
|
1271 | Chimbas | San Juan |
|
|
|
2874 | Capital | Córdoba |
|
|
|
77 | San Martín | Corrientes |
|
|
|
93 | San Martín | Santa Fe |
|
|
|
39 | Tucumán |
|
||
|
166 | Tucumán |
|
||
|
193 | Chaco |
|
||
|
2068 | Juárez Celman | Córdoba |
|
|
|
254 | Libertador General San Martín | Misiones |
|
|
|
298 | Cainguás | Misiones |
|
|
|
909 | Cainguás | Misiones |
|
|
|
6149 | Chamical | La Rioja |
|
|
|
-1 | si 3414 | Córdoba |
|
|
|
1313 | Paraná | Entre Ríos |
|
|
|
1349 | Santa Fe |
|
||
|
2137 | Buenos Aires |
|
||
|
-1 | (SI 11025) | Jujuy |
|
|
|
-1 | (si 11365) | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
1313 | Paraná | Entre Ríos |
|
|
|
3656 | Buenos Aires |
|
||
|
4330 | Buenos Aires |
|
||
|
5807 | Santa Fe |
|
||
|
7706 | Islas del Ibicuy | Entre Ríos |
|
|
|
8069 | Corrientes |
|
||
|
8335 | Islas del Ibicuy | Entre Ríos |
|
|
|
8522 | Baradero | Buenos Aires |
|
|
|
8639 | Victoria | Entre Ríos |
|
|
|
8794 | Victoria | Entre Ríos |
|
|
|
9083 | Santa Fe |
|
||
|
9794 | Victoria | Entre Ríos |
|
|
|
10412 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
12756 | Ramallo | Buenos Aires |
|
|
|
12806 | Ramallo | Buenos Aires |
|
|
|
13192 | Salta |
|
||
|
13481 | Córdoba |
|
||
|
13841 | Córdoba |
|
||
|
13997 | 2 | San Luis |
|
|
|
15637 | Gualeguay | Entre Ríos |
|
|
|
17678 | Victoria | Entre Ríos |
|
|
|
17750 | Gualeguay | Entre Ríos |
|
|
|
19567 | Mburucuyá | Corrientes |
|
|
|
20272 | Formosa |
|
||
|
20582 | Uruguay | Entre Ríos |
|
|
|
21368 | La Paz | Entre Ríos |
|
|
|
21371 | La Paz | Entre Ríos |
|
|
|
21883 | Federación | Entre Ríos |
|
|
|
21886 | Federación | Entre Ríos |
|
|
|
22701 | Uruguay | Entre Ríos |
|
|
|
22702 | Concordia | Entre Ríos |
|
|
|
23103 | Uruguay | Entre Ríos |
|
|
|
23104 | Uruguay | Entre Ríos |
|
|
|
23452 | Concordia | Entre Ríos |
|
|
|
23465 | Feliciano | Entre Ríos |
|
|
|
25401 | Feliciano | Entre Ríos |
|
|
|
25779 | Concepción | Misiones |
|
|
|
26352 | Villaguay | Entre Ríos |
|
|
|
26605 | Tucumán |
|
||
|
27050 | La Paz | Entre Ríos |
|
|
|
27358 | Gualeguay | Entre Ríos |
|
|
|
27358 | 2 | Entre Ríos |
|
|
|
27762 | Gualeguaychú | Entre Ríos |
|
|
|
28823 | La Paz | Entre Ríos |
|
|
|
28824 | La Paz | Entre Ríos |
|
|
|
28835 | Uruguay | Entre Ríos |
|
|
|
30104 | La Paz | Entre Ríos |
|
|
|
30120 | Curuzú Cuatiá | Corrientes |
|
|
|
30123 | La Paz | Entre Ríos |
|
|
|
31067 | Federación | Entre Ríos |
|
|
|
-1 | si 3831 | Córdoba |
|
|
|
7223 | San Nicolás | Buenos Aires |
|
|
|
9825 | Buenos Aires |
|
||
|
16032 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
16162 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
17417 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
20128 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
21666 | San Pedro | Jujuy |
|
|
|
24141 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
27315 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
27316 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
28360 | Entre Ríos |
|
||
|
28384 | Feliciano | Entre Ríos |
|
|
|
28386 | Feliciano | Entre Ríos |
|
|
|
29844 | Orán | Salta |
|
|
|
29970 | San Cristóbal | Santa Fe |
|
|
|
30260 | San Pedro | Jujuy |
|
|
|
32108 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
32414 | Tacuarembó |
|
||
|
33952 | Ledesma | Jujuy | ||
|
2662 | Toay | La Pampa |
|
|
|
210 | La Plata | Buenos Aires |
|
|
|
1765 | Lavalle | Corrientes |
|
|
|
3070 | Empedrado | Corrientes |
|
|
|
361 | Tumbaya | Jujuy |
|
|
|
347 | General Obligado | Santa Fe |
|
|
|
355 | Colón | Córdoba |
|
|
|
2998 | Colón | Entre Ríos |
|
|
|
4390 | Colón | Entre Ríos |
|
|
|
54 | Concordia | Entre Ríos |
|
|
|
83 | Formosa |
|
||
|
-1 | (SI 160161) | Salta |
|
|
|
-1 | (SI 169578) | San Fernando | Buenos Aires |
|
|
-1 | (SI 19003) | Paraná | Entre Ríos |
|
|
15 | San Fernando | Buenos Aires |
|
|
|
9577 | Adolfo Alsina | Río Negro |
|
|
|
9720 | Avellaneda | Río Negro |
|
|
|
3774 | General López | Santa Fe |
|
|
|
4280 | General López | Santa Fe |
|
|
|
4847 | General López | Santa Fe |
|
|
|
2566 | Conesa | Río Negro |
|
|
|
1297 | San Luis del Palmar | Corrientes |
|
|
|
1621 | Sauce | Corrientes |
|
|
|
336 | San Cristóbal | Santa Fe |
|
|
|
664 | San Cristóbal | Santa Fe |
|
|
|
11338 | Paysandú |
|
||
|
390 | San Justo | Córdoba |
|
|
|
444 | San Justo | Córdoba |
|
|
|
564 | San Justo | Córdoba |
|
|
|
3149 | El Carmen | Jujuy |
|
|
|
3831 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
5270 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
5283 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
5436 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
8134 | Tumbaya | Jujuy |
|
|
|
564 | Las Colonias | Santa Fe |
|
|
|
3923 | - |
|
||
|
1176 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
4432 | - |
|
||
|
203 | Río Negro |
|
||
|
1412 | General Güemes | Chaco |
|
|
|
1476 | Bermejo | Formosa |
|
|
|
2420 | Patiño | Formosa |
|
|
|
528 | 9 de Julio | Santa Fe |
|
|
|
-1 | CORD 91238 | Tercero Arriba | Córdoba |
|
|
-1 | CORD 91236 | Capital | Córdoba |
|
|
-1 | CORD 91239 | Capital | Córdoba |
|
|
264 | Entre Ríos |
|
||
|
1710 | Cerro Largo |
|
||
|
2618 | Florida |
|
||
|
-1 | (LIL 187929) | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
-1 | (LIL 195940) | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
-1 | (LIL 207865) | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
881 | Rosario | Santa Fe |
|
|
|
-1 | - |
|
||
|
1668 | - |
|
||
|
454 | San Pedro | Jujuy |
|
|
|
1058 | Artigas |
|
||
|
-1 | 3385 | Concepción | Corrientes |
|
|
-1 | si 3385 | Concepción | Corrientes |
|
|
4 | 2 | General Pinto | Buenos Aires |
|
|
984 | Buenos Aires |
|
||
|
641 | Santa María | Córdoba |
|
|
|
6318 | Colón | Córdoba |
|
|
|
6363 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
8115 | Capital | Córdoba |
|
|
|
9360 | Río Cuarto | Córdoba |
|
|
|
9360 | 2 | Río Cuarto | Córdoba |
|
|
10043 | Río Primero | Córdoba |
|
|
|
10866 | Río Primero | Córdoba |
|
|
|
11315 | San Justo | Córdoba |
|
|
|
12719 | Marcos Juárez | Córdoba |
|
|
|
15925 | Capital | Córdoba | ||
|
17771 | Rivadavia | Santiago del Estero |
|
|
|
19010 | Unión | Córdoba |
|
|
|
21404 | General Roca | Córdoba |
|
|
|
22911 | Punilla | Córdoba |
|
|
|
23000 | Unión | Córdoba |
|
|
|
23005 | Unión | Córdoba |
|
|
|
477 | Conesa | Río Negro |
|
|
|
487 | Conesa | Río Negro |
|
|
|
1317 | Córdoba |
|
||
|
12226 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
6430 | Buenos Aires |
|
||
|
2169 | Paso de los Libres | Corrientes |
|
|
|
80 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
337 | Uruguay | Entre Ríos |
|
|
|
8152 | Rosario | Santa Fe |
|
|
|
-1 | baa 10421 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
2467 | Chaco |
|
||
|
-1 | si 3412 | - |
|
|
|
1613 | Valle Grande | Jujuy |
|
|
|
3071 | Valle Fértil | San Juan |
|
|
|
9770 | Concepción |
|
||
|
1743 | Leales | Tucumán |
|
|
|
6961 | Cochabamba |
|
||
|
7611 | Unión | Córdoba |
|
|
|
16634 | Santo Tomé | Corrientes |
|
|
|
17467 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
19929 | Empedrado | Corrientes |
|
|
|
23678 | San Cosme | Corrientes |
|
|
|
26687 | San Pedro | Jujuy |
|
|
|
26852 | Esquina | Corrientes |
|
|
|
983 | Capital | Córdoba |
|
|
|
987 | CORD 91241 | Capital | Córdoba |
|
|
989 | Capital | Córdoba |
|
|
|
990 | Capital | Córdoba |
|
|
|
1000 | Capital | Córdoba |
|
|
|
3310 | Juan Martín de Pueyrredón | San Luis |
|
|
|
5204 | San Lorenzo | Santa Fe |
|
|
|
6519 | Cruz del Eje | Córdoba |
|
|
|
16150 | Capital | Córdoba |
|
|
|
460 | Tigre | Buenos Aires |
|
|
|
769 | Rojas | Buenos Aires |
|
|
|
111 | bis | Capital | Córdoba |
|
|
2740 | Paso de los Libres | Corrientes |
|
|
|
454 | Robles | Santiago del Estero |
|
|
|
473 | Santiago del Estero |
|
||
|
1707 | Vera | Santa Fe |
|
|
|
1917 | Vera | Santa Fe |
|
|
|
1991 | Vera | Santa Fe |
|
|
|
4869 | Feliciano | Entre Ríos |
|
|
|
10404 | Capital | Corrientes |
|
|
|
595 | General Güemes | Chaco |
|
|
|
5127 | Boquerón |
|
||
|
514 | Chaco |
|
||
|
406 | Rosario | Santa Fe |
|
|
|
3060 | Santa Fe |
|
||
|
2296 | Oberá | Misiones |
|
|
|
3787 | Buenos Aires |
|
||
|
1251 | La Paz | Entre Ríos |
|
|
|
1020 | Villaguay | Entre Ríos |
|
|
|
12485 | Guachipas | Salta |
|
|
|
-1 | (SI 17781) | Córdoba |
|
|
|
-1 | (SI 19557) | Córdoba |
|
|
|
-1 | si 17781 | Córdoba |
|
|
|
-1 | si 19557 | Córdoba |
|
|
|
1140 | Córdoba |
|
||
|
3278 | Uruguay | Entre Ríos |
|
|
|
3474 | San Pedro | Buenos Aires |
|
|
|
3601 | San Pedro | Buenos Aires |
|
|
|
4588 | Monte Caseros | Corrientes |
|
|
|
4894 | Monte Caseros | Corrientes |
|
|
|
6382 | Entre Ríos |
|
||
|
7705 | Feliciano | Entre Ríos |
|
|
|
508 | Anta | Salta |
|
|
|
3784 | General José de San Martín | Salta |
|
|
|
7342 | Capital | Salta |
|
|
|
8142 | Capital | Salta |
|
|
|
616 | Suipacha | Buenos Aires |
|
|
|
12149 | Uruguay | Entre Ríos |
|
|
|
4072 | Boquerón |
|
||
|
6160 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
6320 | Villaguay | Entre Ríos |
|
|
|
13415 | Empedrado | Corrientes |
|
|
|
1177 | Castellanos | Santa Fe |
|
|
|
1958 | Castellanos | Santa Fe |
|
|
|
3396 | 9 de Julio | Santa Fe |
|
|
|
3907 | Castellanos | Santa Fe |
|
|
|
4638 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
6322 | La Capital | Santa Fe |
|
|
|
13 | General Belgrano | La Rioja |
|
|
|
247 | Vera | Santa Fe |
|
|
|
60 | Gualeguaychú | Entre Ríos |
|
|
|
61 | Gualeguaychú | Entre Ríos |
|
|
|
-1 | si 3833 | Córdoba |
|
|
|
915 | Curuzú Cuatiá | Corrientes |
|
|
|
2058 | La Capital | Santa Fe |
|
|
|
2058 | La Capital | Santa Fe |
|
|
|
969 | Santa Bárbara | Jujuy |
|
|
|
3287 | Brusque | Santa Catarina |
|
|
|
2944 | Concordia | Entre Ríos |
|
|
|
577 | San Javier | Santa Fe |
|
|
|
2537 | Tapenaga | Chaco |
|
|
|
144 | Orán | Salta |
|
|
|
1888 | Alto Paraguay |
|
||
|
1889 | Alto Paraguay |
|
||
|
2526 | Alto Paraguay |
|
||
|
7681 | Alto Paraguay |
|
||
|
1010 | San José |
|
||
|
831 | Santa Bárbara | Jujuy |
|
|
|
994 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
1103 | General Pinto | Buenos Aires |
|
|
|
2729 | Tupungato | Mendoza |
|
|
|
3057 | Tupungato | Mendoza |
|
|
|
4 | Calamuchita | Córdoba |
|
|
|
162 | Conesa | Río Negro |
|
|
|
792 | Capital | Mendoza |
|
|
|
1175 | Lules | Tucumán |
|
|
|
1705 | Anta | Salta |
|
|
|
2369 | Presidente Roque Saenz Peña | Córdoba |
|
|
|
7758 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
9865 | Bella Vista | Corrientes |
|
|
|
9867 | Bella Vista | Corrientes |
|
|
|
14442 | Mercedes | Corrientes |
|
|
|
17532 | Monte Caseros | Corrientes |
|
|
|
18765 | Monte Caseros | Corrientes |
|
|
|
25911 | Presidente Hayes |
|
||
|
33037 | Orán | Salta |
|
|
|
1488 | bis | Formosa | Formosa |
|
|
1095 | Córdoba |
|
||
|
101 | Villarino | Buenos Aires |
|
|
|
-1 | si 3413 | - |
|
|
|
-1 | si 3386 | Río Negro |
|
|
|
-1 | si 3832 | Córdoba |
|
|
|
8 | CORD 100868 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
175 | Tala | Entre Ríos |
|
|
|
48 | Río Negro |
|
||
|
772 | Capital | La Pampa |
|
|
|
4524 | Realicó | La Pampa |
|
|
|
-1 | CORD 91301 | Capital | Córdoba |
|
|
-1 | CORD 91302 | Capital | Córdoba |
|
|
795 | Capital | Córdoba |
|
|
|
1078 | Capital | Córdoba |
|
|
|
3966 | Capital | Córdoba |
|
|
|
4806 | Capital | Córdoba |
|
|
|
5046 | Capital | Córdoba |
|
|
|
6606 | Capital | Córdoba |
|
|
|
7107 | San Justo | Córdoba |
|
|
|
7525 | Capital | Córdoba |
|
|
|
7583 | Capital | Córdoba |
|
|
|
7603 | Capital | Córdoba |
|
|
|
8815 | Capital | Córdoba |
|
|
|
11803 | San Alberto | Córdoba |
|
|
|
12569 | Cruz del Eje | Córdoba |
|
|
|
14350 | San Justo | Córdoba |
|
|
|
14463 | Marcos Juárez | Córdoba |
|
|
|
18231 | Unión | Córdoba |
|
|
|
23828 | Colón | Córdoba |
|
|
|
1591 | Tercero Arriba | Córdoba |
|
|
|
1865 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
2087 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
2103 | Río Primero | Córdoba |
|
|
|
2175 | Río Segundo | Córdoba |
|
|
|
10043 | Río Primero | Córdoba |
|
|
|
5190 | La Capital | Santa Fe |
|
|
|
-1 | - |
|
||
|
230 | San Cosme | Corrientes |
|
|
|
3274 | Conhelo | La Pampa |
|
|
|
3521 | Chalileo | La Pampa |
|
|
|
3893 | Trenel | La Pampa |
|
|
|
3894 | Chalileo | La Pampa |
|
|
|
-1 | (SI 19533) | Totoral | Córdoba |
|
|
-1 | (SI 19536) | Totoral | Córdoba |
|
|
-1 | si 19533 | Córdoba |
|
|
|
-1 | si 19536 | Córdoba |
|
|
|
143 | - |
|
||
|
316 | Córdoba |
|
||
|
2077 | Boquerón |
|
||
|
80 | Salta |
|
||
|
-1 | si 3383 | Buenos Aires |
|
|
|
59 | 2 | Buenos Aires |
|
|
|
78 | 2 | Capital | Tucumán |
|
|
462 | Leales | Tucumán |
|
|
|
2300 | Cruz Alta | Tucumán |
|
|
|
4160 | El Alto | Catamarca |
|
|
|
4893 | Tumbaya | Jujuy |
|
|
|
5380 | Ledesma | Jujuy |
|
|
|
5504 | Orán | Salta |
|
|
|
6088 | Tumbaya | Jujuy |
|
|
|
83 | Presidente Roque Saenz Peña | Córdoba |
|
|
|
200 | Salta |
|
||
|
16151 | Paraguarí | Paraguarí |
|
|
|
1617 | Orán | Salta |
|
|
|
2691 | Orán | Salta |
|
|
|
3404 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
3532 | Dr. Manuel Belgrano | Jujuy |
|
|
|
13388 | La Caldera | Salta | ||
|
13388 | La Caldera | Salta | ||
|
13388 | La Caldera | Salta | ||
|
16375 | Orán | Salta | ||
|
16375 | Orán | Salta |
Nombre Vulgar y Usos
Tipo y Observaciones
Material Tipo:
Observaciones: Verbena gracilescens es fácilmente reconocible
por su aspecto grácil y sus espigas laxas, filiformes, con
flores pequeñas, poco evidentes.
En el noroeste argentino se encuentra una
forma que no merece valor taxonómico, la que presenta ramas
decumbentes en la base y hojas enteras, no tripartidas, de margen
inciso-dentado en la base de la planta.